سنگ یکی از پرکاربردترین و رایج ترین مصالح ساختمانی است که از گذشته تا امروز مورد استفاده قرار گرفته است. سنگ ها دارای قابلیت های منحصر بفردی هستند که قابل مقایسه با سایر مصالح ساختمانی نمی باشند. آن چه که در این مطلب به بیان آن می پردازیم، معرفی انواع سنگ ساختمانی و کاربرد آن در ساختمان سازی، می باشد.
از جمله ویژگی های سنگ ساختمانی می توان به دوام و مقاومت بسیار بالا، جلاپذیری مطلوب، مقاومت سایشی و ضربه ای بالا، قابلیت برش و صیقل خوردن، قابلیت شستشو، ثبات رنگ، مقاومت در برابر حرارت و رطوبت، مقاومت کششی و خمشی مناسب، غیر قابل نفوذ بودن، مقاومت در برابر تغییرات آب و هوایی، سختی و مقاومت فشاری بالا و پایداری در برابر مواد اسیدی و قلیایی اشاره نمود.
از سنگ برای پوشش دیوار داخلی ساختمان، نماکاری، زیرسازی جاده ها، دیوار و شالوده، کف خیابان و پیاده رو و تزئینات مختلف استفاده می شود.
- کف ساختمان و پلکان
سنگی که برای پلکان و کف سازی مورد استفاده قرار می گیرد در معرض سایش و ضربه خواهد بود، بنابراین باید بسیار سخت باشد و از مقاومت سایشی و ضربه ای بالایی برخوردار باشد. سنگ کف ساختمان باید قابل برش در یک جهت باشد. سنگ های رسوبی و دگرگون این مزیت را دارا هستند.
علاوه بر آن سنگ کف و پلکان به دلیل قرار گرفتن در معرض آلودگی باید تخلخل کمی داشته باشند تا در اثر شستشو با مواد شوینده و ریختن مواد اسیدی یا بازی روی آن نفوذ ناپذیر بوده و آسیب نبیند. از جمله سنگ هایی که برای کف و پلکان مناسب می باشند، می توان سنگ های مرمریت و گرانیت را نام برد.
- نماکاری ساختمان
یکی دیگر از موارد استفاده از سنگ، نماکاری ساختمان است. برای نمای ساختمان از سنگ های بادوام و مقاوم استفاده می شود تا در برابر عوامل مختلف محیطی دچار آسیب نشوند. شرایط متغیر جوی، تابش نور خورشید، یخبندان، گرد و غبار، باران های اسیدی و آلودگی هوا از جمله عواملی هستند که بر مقاومت سنگ اثر می گذارند. سنگ تراورتن گزینه ای مناسب برای استفاده در نماکاری ساختمان می باشد.
- پوشش دیوارهای داخل ساختمان
استفاده از سنگ برای دیوار داخلی ساختمان ظاهری بسیار باشکوه و خنک به آن می بخشد. اصولاً از سنگ برای پوشش دیوار حمام و سرویس بهداشتی، ساختمان های اداری، فروشگاه ها و سالن های غذاخوری استفاده می شود.
سنگی که برای دیوار به کار می رود باید ظاهری زیبا و سطحی جلاخورده داشته باشد. علاوه بر آن تخلخل آن کم باشد تا در اثر شستشو با مواد شوینده آسیب نبیند و مقاومت آن کم نشود.
- دکوراتیو نمودن ساختمان
سنگ هایی که از رنگ و ظاهر مناسبی برخوردار هستند و علاوه بر دوام بالا مقاومت خمشی و کششی خوبی دارند برای تزئینات داخل ساختمان کاربرد دارند. این سنگ ها برای تزئین دیوار شومینه، ستون ها و قاب درب و پنجره به کار می روند. سنگ آنتیک نمونه ای از سنگ هایی است که به این منظور مورد استفاده قرار می گیرد.
- پوشش پشت بام
هر چند امروزه از سنگ برای پوشش بام ساختمان استفاده نمی شود اما در برخی مناطق می توان این پوشش های سنگی را مشاهده کرد. سنگ های مخصوص بام باید سبک وزن، بدون تخلخل و غیر قابل نفوذ بوده و از مقاومت خمشی بالایی برخوردار باشند. علاوه بر آن بتوان آن را به لایه های مسطح و نازک تقسیم نمود. شیست های کلریتی و میکاشیست ها از جمله سنگ های مناسب برای پوشش بام هستند.
- سنگ گرانیت
سنگ گرانیت یکی متداول‌ترین انواع سنگ های ساختمانی از دسته سنگ‌های آذرین است این سنگ به رنگ‌های قرمز، سیاه، قهوه‌ای، شکلاتی، صورتی، آبی و سبز وجود دارند با استفاده از این سنگ به راحتی میتوان در فضا هارمونی و هم‌خوانی ایجاد کرد. گرانیت بسیار سخت و بادوام با قابلیت صیقل پذیری بالا است. در برابر نفوذ آب و ضربه مقاوم است.
یکی از ویژگی‌های خاص سنگ گرانیت قابلیت استفاده در کنار سایر مصالح نظیر فولاد، چوب و شیشه است. این قابلیت سبب شده که از این نوع سنگ به راحتی برای بیشتر بخش‌های ساختمان استفاده شود.
مقاومت در برابر حرارت و نفوذ آب ویژگی است که باعث می‌شود بتوانید به راحتی این سنگ را دکوراسیون آشپزخانه، سینک روشویی، سینک آشپزخانه، کانتر و کفپوش استفاده کنید.
استفاده از گرانیت به‌عنوان یکی از انواع سنگ های ساختمانی که در برابر ساییدگی و خوردگی مقاوم است، برای راه‌پله انتخاب بسیار مناسبی خواهد بود.
گرانیت در مقایسه با سایر سنگ‌ها از قیمت مناسب‌تری برخوردار است زیرا منابع آن به وفور در کشور یافت می‌شوند. همچنین هزینه‌های مربوط به نگهداری آن هم پایین است.
- سنگ تراورتن
سنگ تراورتن نوعی سنگ رسوبی ساخته شده از کلسیت کریستال است و در رنگ‌های کرم، سفید و خاکستری برای دکوراسیون داخلی و خارجی کاربرد دارد. این سنگ یکی از پرکاربردترین انواع سنگ های ساختمانی در نماهای مدرن و همچنین نماهای کلاسیک است. تراورتن دارای بافتی متخلخل و رنگ‌های متنوع و نواری شکل است که تنوع رنگی آن به علت اختلاف در ترکیباتی است که در زمان رسوب‌گذاری در عناصر سنگ وجود دارند.
سنگ تراورتن خاصیت صیقل پذیری و برشکاری بالایی دارد که درخشندگی بالایی به وجود می‌آورد و آن را برای استفاده در نماهای حجمی مناسب می‌کند. از سنگ تراورتن در نماهای رومی استفاده می‌شود که می‌تواند انواع حجم‌های لازم را با استفاده از آن به دست آورد.
وجود تخلخل در این سنگ باعث شده مقاومت آن برابر عواملی مانند انبساط، یخ‌زدگی، انقباض، گرما و غیره بالا باشد. به علت تخلخل بالای سنگ تراورتن این سنگ از انواع سنگ های ساختمانی مناسب برای کفپوش ساختمانی است زیرا مانع از سر خوردن می‌شود.
سنگ تراورتن در مقایسه با سنگ گرانیت قیمت مناسب‌تری دارد از این رو استفاده از آن رایج‌تر است.
- سنگ کوارتزیت
سنگ کوارتزیت نوعی سنگ دگرگونی بسیار سخت است که در اثر دگرگونی ماسه سنگ در اثر فشار و گرمای بسیار زیادی در لایه‌های زمین به وجود آمده است. این سنگ سطحی زبر و سخت و در عین حال بلوری دار دو در رنگ‌های قرمز، خاکستری و قهوه‌ای موجود است. کوارتزیت از انواع سنگ های ساختمانی با ظاهری شبیه مرمریت ولی مقاومت بالاتر و مشابه گرانیت ولی سخت‌تر از آن است. قیمت سنگ کوارتزیت نسبت به سایر سنگ‌ها پایین‌تر است. به علت مقاومت در برابر هوازدگی سنگ کوارتزیت برای پوشش دیوارها، نماکاری ساختمان، مرمت دیوارها، کفپوش‌ها گزینه مناسبی است. همچنین در دکوراسیون داخل خانه مثل آشپزخانه، پذیرایی و سرویس بهداشتی کوارتزیت کاربرد دارد.
- سنگ مرمر
سنگ مرمر در مقایسه با گرانیت ضعیف تر و نسبت به تراورتن محکم تر می باشد. این سنگ از قابلیت صیقل پذیری بالایی برخوردار است و سطحی آینه ای دارند. از این نوع سنگ به دلیل جلای بالا و رنگ های زیبا برای دکوراسیون داخلی، کفپوش، ستون ها، پله ها و تزئینات داخل ساختمان استفاده می شود. سنگ مرمردارای رنگ های قرمز، زرد، سفید، خاکستری، ارغوانی و سبز است و زیبایی بی نظیری به ساختمان می بخشد. مقاومت سنگ مرمر در برابر رطوبت و آلودگی کم است، بنابراین برای نماسازی ساختمان توصیه نمی شود.
- سنگ مرمریت
سنگ مرمریت هیچ شباهتی به سنگ مرمر ندارد. سنگ مرمر آب را جذب نمی کند اما در برابر هوازدگی و باران های اسیدی مقاومت کمی دارد. همین مقاومت کم باعث شده که این سنگ تنها در داخل ساختمان کار شود. از انواع سنگ مرمریت می توان به مرمریت خوی، کوه سفید، دهبید، هرسین، شیراز، کویر کاشان و کاوش کرمان اشاره نمود. این سنگ به سه دسته سنگ چینی، سنگ کریستال و سنگ ابری دسته بندی می شود.
- ماسه سنگ
ماسه سنگ حاصل ته‌نشینی ماسه‌ها در کف رودخانه یا جویبار است. این سنگ جزء سنگ‌های رسوبی است و از پیوند دانه‌های سیلیسی حاصل می‌شود. ماسه سنگ به رنگ‌های سفید، خاکستری، قهوه‌ای مایل به قرمز، زرد، قرمز و قهوه‌ای وجود دارد و به دلیل تطبیق‌پذیری بالا یکی از انواع سنگ های ساختمانی است که در داخل و خارج ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
از ماسه سنگ میتوان در کفپوش، دیوار پوش، پوشش سقف، بالکن‌ها، استخرها و پاسیوها استفاده کرد .
- سنگ آنتیک
سنگ آنتیک از کنار هم قرار دادن خرده سنگ‌های تراورتن با مواد چسبنده ساخته می‌شود. سنگ‌های تراورتن به طور طبیعی و یا در حین فرآیند استخراج از معدن ممکن است شکسته و خرد شوند. معماران و طراحان از این ضایعات با نام سنگ آنتیک برای زیباسازی نمای داخلی و بیرونی ساختمان، کفپوش‌ها، محوطه‌سازی اماکن تفریحی، باغ‌ها و ویلاها استفاده می‌کنند.
سنگ‌های آنتیک در مقایسه با سایر انواع سنگ های ساختمانی نرم‌تر و انعطاف‌پذیرتر هستند. وجود تخلخل در سنگ‌های آنتیک امکان چسبندگی این سنگ‌ها بر روی هر نوع دیواری (گچی، سیمانی، سرامیکی و…) ممکن می‌کند.
سنگ‌های آنتیک نسبت به تغییرات محیطی، یخ زدگی، رطوبت، فشار، خراش، سائیدگی و آتش مقاوم هستند. به علت مقاومت بالا در برابر گرما از آن برای زیبا سازی فضای خارجی شومینه‌ها استفاده می‌شود.
- سنگ اسلب طبیعی
سنگ اسلب طبیعی محصولی طبیعی است که صفت مشخصه آن نوع و ترکیب مواد معدنی تشکیل دهنده آن است. این سنگ یکی از انواع سنگ های ساختمانی است که هیچ‌گونه آلاینده‌ای مضر برای سلامتی ندارد. به همین دلیل از آن میتوان در محیطی‌هایی مانند آشپزخانه به راحتی استفاده کرد. سنگ اسلب آتش‌زا نیست و به هنگام آتش‌سوزی هیچ ماده خطرناکی مضر برای سلامتی، تولید نمی‌کند. همچنین نیازی به پوشش‌های شیمیایی، مواد اشباع کننده و یا انواع روکش‌ها ندارد. این سنگ ساختمانی در انواع رنگ‌ها، ساختارها و بافت‌های مختلف در دسترس است؛ بنابراین معماران با طیف وسیعی از انتخاب روبرو هستند تا آن را برای هر نوع فضا و یا نمایی به کار ببرند. از موارد کاربرد و استفاده این نوع سنگ میتوان به‌عنوان سنگ تزئینی در دیوارها و به‌عنوان کفپوش ساختمان نام برد.
- سنگ گابرو
سنگ گابرو از جمله سنگ هایی است که در ساخت کانتر کابینت، کاشی کف، سنگ نما و سنگ تزئینی ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد. مقاومت سنگ گابرو در برابر هوازدگی بالا می باشد، به همین دلیل از آن برای نماکاری ساختمان و کفپوش استفاده می کنند.
این سنگ نوعی سنگ آذرین درونی است که دارای رنگ تیره و بافتی درشت می باشد. رنگ گابرو سبز، سیاه و خاکستری مایل به سبز است که با صیقل کاری جلوه ای بی نظیر پیدا می کند.
- سنگ دیوریت
یکی دیگر از سنگ هایی که برای نماکاری ساختمان، کف و پله ها مورد استفاده قرار می گیرد سنگ دیوریت است. این سنگ دارای رنگ بندی خاکستری، خاکستری تیره و خاکستری مایل به سبز است. هر سنگ تحت شرایط شیمیایی ، فیزیکی و بیولوژیکی مختلف تشکیل می شود که منجر به تشکیل گروه گسترده و متمایز از مواد معدنی می شود و از این رو در زمینه های مختلف کاربردهایی پیدا می کند. سنگ دیوریت دوام و استحکام بالایی دارد ، از این رو اغلب به عنوان یک ماده پایه در ساخت جاده ها و ساختمانها مورد استفاده قرار می گیرد.قبلا از سنگ دیوریت برای ساختن مجسمه های گوناگون استفاده میشد ، اما در حال حاضر به دلیل سختی زیاد ، این نوع سنگ برای ساخت مجسمه مورد استفاده قرار نمیگیرد. به عنوان یکی از مصالح ساختمانی، دیوریت بسیار عالی است. برای نما کاری ، پوشش کف و راه پله میتوان از سنگ دیوریت به دلیل دوام و ماندگاری آن استفاده کرد.